Rola układu hormonalnego w otyłości

Otyłość często bywa postrzegana jako wynik braku silnej woli, złych nawyków lub lenistwa. Jednak nowoczesna medycyna obala ten mit, ukazując otyłość jako złożone zaburzenie metaboliczne, w którym ogromną rolę odgrywa układ hormonalny. Dlatego sama dieta, choć ważna, bardzo często nie wystarcza. Aby skutecznie leczyć otyłość, trzeba zrozumieć, jak hormony regulują apetyt, magazynowanie tłuszczu i metabolizm.

Otyłość jako zaburzenie metaboliczne – nie tylko kalorie

Dieta i aktywność fizyczna są ważne, ale nie są jedynymi czynnikami decydującymi o wadze. Układ hormonalny to precyzyjny system, który reguluje m.in.:

• uczucie głodu i sytości,
• tempo przemiany materii,
• reakcję organizmu na stres,
• magazynowanie energii w postaci tkanki tłuszczowej.

Jeśli ten system zostaje zaburzony – np. na skutek przewlekłego stresu, chorób, braku snu czy genetyki – organizm zaczyna „bronić” nadmiaru kilogramów, nawet przy zmniejszonej kaloryczności diety.

Kluczowe hormony regulujące masę ciała

1. Insulina – hormon magazynowania

Insulina pomaga transportować glukozę z krwi do komórek. Gdy jemy zbyt często lub spożywamy duże ilości cukrów prostych, poziom insuliny wzrasta. Nadmiar tego hormonu sprzyja magazynowaniu tłuszczu, szczególnie w okolicy brzucha.

U wielu osób z otyłością rozwija się insulinooporność – stan, w którym organizm przestaje prawidłowo reagować na insulinę, co prowadzi do dalszego przybierania na wadze, wzrostu apetytu i trudności z redukcją masy ciała.

2. Leptyna – hormon sytości, który przestaje działać

Leptyna jest wytwarzana przez komórki tłuszczowe i wysyła sygnał do mózgu, że jesteśmy najedzeni. Niestety, u osób z otyłością często występuje leptynooporność – mózg przestaje reagować na leptynę, przez co mimo wysokiego poziomu tego hormonu, nadal odczuwamy głód.

3. Grelina – hormon głodu

Grelina to hormon produkowany głównie w żołądku, który zwiększa uczucie głodu i nasila łaknienie. Wiele osób z nadwagą ma podwyższony poziom greliny, a u osób odchudzających się jej stężenie jeszcze rośnie – co utrudnia długofalowe utrzymanie wyników.

4. Kortyzol – hormon stresu, który zatrzymuje tłuszcz

Kortyzol wytwarzany jest w odpowiedzi na stres. Jego przewlekły nadmiar powoduje:

• wzrost apetytu (szczególnie na tłuste i słodkie jedzenie),
• spowolnienie metabolizmu,
• zwiększone odkładanie tłuszczu w okolicy brzucha.

Dlatego osoby narażone na długotrwały stres mogą przybierać na wadze nawet przy ograniczonym jedzeniu.

Dlaczego dieta często nie wystarcza?

Stosowanie tradycyjnych diet – opartych wyłącznie na ograniczeniu kalorii – ignoruje mechanizmy hormonalne, które regulują wagę. U wielu osób organizm zaczyna się „bronić”, spowalniając metabolizm i zwiększając łaknienie.

Często kończy się to efektem jo-jo, zniechęceniem i przekonaniem, że „dieta nie działa”. Tymczasem problem leży głębiej – w potrzebie regulacji hormonalnej i odbudowy równowagi metabolicznej.

Co w takim razie działa?

1. Indywidualne podejście medyczne

Nowoczesne leczenie otyłości opiera się na diagnostyce (np. insulinooporności, zaburzeń tarczycy, leptynooporności) i dobraniu leczenia farmakologicznego, które wpływa na mechanizmy hormonalne – np. poprzez zmniejszenie apetytu i wydłużenie uczucia sytości.

2. Psychoterapia i praca z emocjami

Emocjonalne jedzenie często jest powiązane z historią życia pacjenta. Bez przepracowania lęku, perfekcjonizmu, presji – zmiana nawyków żywieniowych bywa krótkotrwała.

3. Psychodietetyka i trwała zmiana nawyków

Współpraca z psychodietetykiem uczy nie tylko co jeść, ale jak jeść: bez wyrzutów sumienia, z uważnością, w zgodzie z sygnałami ciała.

Podsumowanie: odchudzanie to nie tylko kalorie

Skuteczne leczenie otyłości wymaga kompleksowego podejścia – obejmującego zarówno ciało, jak i psychikę. Hormony takie jak insulina, leptyna, grelina i kortyzol mają kluczowy wpływ na metabolizm i odczuwanie głodu. Bez uwzględnienia ich roli, nawet najlepsza dieta może się okazać nieskuteczna.

Leczenie otyłości w Centrum Terapii Psyche – Szczecin

W naszym Centrum prowadzimy specjalistyczną poradnię leczenia otyłości, w której łączymy nowoczesne leczenie farmakologiczne, psychodietetykę, psychoterapię oraz możliwość korzystania ze strefy aktywności fizycznej w Radisson Blu. Nasz zespół tworzą lekarze, psychodietetycy i psychoterapeuci, którzy wspólnie wspierają pacjentów w trwałej i bezpiecznej zmianie.